تا ۳۰ درصد تخفیف هفتگی بهرام‌شید در کانال تلگرام سون هاست

مشاهده تخفیف‌ها
سرچ کنسول

آموزش دیساو کردن Disavow و مدیریت بک لینک در گوگل سرچ کنسول

یکی از کارهایی که برای سایت‌های تازه تاسیس از اهمیت بالایی برخوردار است بی تاثیر کردن لینک‌های اسپم در گوگل یا همان دیساو کردن بک لینک‌های سایت است که این کار از طریق بخش Disavow Links کنسول جستجوی گوگل انجام می گیرد.

خیلی از اوقات رخ می‌دهد که برخی افراد سودجو که بیشتر رقبا هستند، به دلیل ناتوانی در رقابت به جای اینکه تمرکز کنند روی سایت خود کار کنند، سعی در خرابکاری در سایت رقبایشان دارند. یکی از این راه‌ها درج لینک‌های اسپم با تعداد بالاست که سبب می‌شود تاثیر بدی در رتبه بندی سایت شما داشته باشد. انجام این کار در دراز مدت و در حالتی که قدرت دامنه پایین باشد در نهایت می‌تواند منجر به پنالتی شدن سایت شود.

در ادامه این مقاله می‌خواهم به آموزش جامع بی تاثیر کردن لینک‌های اسپم در کنسول جستجوی گوگل بپردازم که به کمک آن می‌توانید تاثیر بک لینک‌هایی که برای سایت مضر بوده و موضوع آنها هیچ سنخیتی با سایت شما ندارد بپردازم.

ابزار Disavow backlinks گوگل سرچ کنسول چیست؟

ابزار Disavow backlinks سرچ کنسول گوگل درواقع یک راه ارتباطی برای شما و گوگل است که به آن اعلام کنید قصد ندارید که لینک‌های داده شده از دامنه‌ی X یا لینکی که در صفحه Y از یک دامنه به سایت شما داده شده است تاثیری روی رتبه‌بندی سایت شما داشته باشد؛ حال نتیجه این تاثیر برای سایت شما مثبت باشد یا منفی!

استفاده از این ابزار تا سال‌ها پیش برای اینکه گوگل هنوز به درد دقیق‌تری از سایت نرسیده بود واقعا کاربردی بود و دادن تنها چندین لینک اسپم باعث میشد تا تاثیر بسیار بالایی در رتبه‌بندی سایت شما داشته باشد. اما رفته رفته که گوگل به درک بهتری از یک دامنه و صفحات داخلی آن رسید، حالا طوری شده که زیاد ضرورتی ندارد که از این ابزار استفاده کنید. اما همچنان برای سایت‌هایی که تازه راه‌اندازی شده و قدرت دامنه آنها هنوز به قدری که باید بالا باشد، نیست، لازم است که حتما از این ابزار استفاده کنید.

چرا باید از ابزار Disavow سرچ کنسول استفاده کنیم؟

 

متاسفانه چیزی که باعث شده بیشتر سایت‌ها از ابزار دیساو کردن بک لینک‌ها در کنسول جستجوی گوگل استفاده کنند، خربا کاری رقبا است که اگر تجربه چند ساله در این مورد داشته باشید حتما برای شما یا لااقل دوستانتان در فضای وب رخ داده است. برای همین استفاده از disavow links گوگل این امکان را به شما خواهد داد تا از لینک‌های مخربی که می‌تواند در گروه سئو سیاه قرار گرفته و تاثیر بدی روی سایت شما بگذارد جلوگیری کنید.

مسئله مهم‌تر این است که اگر قرار است به سایت خود لینک دهید و از سایت‌های گوناگون بک لینک بگیرید، بهتر است که این لینک‌ها از سایت مرتبط یا سایتی که مکمل با موضوع سایت شماست باشد. به عنوان نمونه برای سایتی که در زمینه فروش لوازم جانبی خودرو فعالیت دارد، گرفتن لینک از سایت دانلود موسیقی(حتی در حالتی که روزانه بازدید میلیونی داشته باشد) هیچ ارزشی ندارد. اما لینک گرفتن از یک سایت نقد و بررسی خودرو، حتی در حالتی که بازدید کمی داشته باشد ارزش بالاتری دارد.

چطور بک لینک های اسپم را در گوگل شناسایی کنیم؟

قبل از هر چیزی برای اینکه بتوانید بک لینک‌های اسپم سایت را حذف کنید، نیاز به ابزاری دارید که ببینید در چه سایت‌هایی به شما لینک داده شده است. بررسی دقیق این صفحات به شما کمک می‌کند تا بتوانید ضمن شناسایی ببینید که با چه کلماتی و انکرتکست‌هایی به سایت شما لینک داده شده است.

لذا دو راهکار برای شناسایی وجود دارد که راهکار اول رایگان، اما کمی زمان‌بر است تا لینک‌ها شناسایی شوند؛ اما راهکار دوم سریع‌تر بوده و قبل از اینکه دیر شود می‌توانید بک لینک های اسپم سایت را حذف کنید.

روش اول: شناسایی از طریق گوگل سرچ کنسول

همانطور که می‌دانید گوگل چه در نسخه قدیمی وبمستر تولز و چه در نسخه جدید که با کنسول جستجوی گوگل آن را می‌شناسیم، این امکان را دارد که بتوان لینک‌های داخلی، لینک‌های خارجی و انکرتکست‌هایی که برای لینک دادن به صفحات استفاده شده را شناسایی کرد.

اما مسئله مهمی که وجود دارد این است که چون کمی زمان می‌برد تا لینک‌های شناسایی شده در گوگل سرچ شوند، شاید تا اینکه شما بیایید و لینک‌های اسپم را به کمک دیساو کردن حذف کنید، کمی دیر شده باشد.

به بیان ساده‌تر، لینک‌هایی که در گوگل به شما نمایش داده می‌شوند باید صفحاتی که لینک در آنها استفاده شده در گوگل ایندکس شده و مجددا بررسی شوند تا سپس گزارش قرار داشتن لینک سایت شما در چنین صفحاتی برای شما ارسال شود.

طی تجربه‌ای که خود من داشتم، اتفاق افتاده که لینکی را در یک انجمن، سایت یا پروفایل کاربری درج کردم اما بعد از گذشت یک ماه در گوگل سرچ کنسول لینک قابل مشاهده بود. بنابراین وقتی افرادی سودجو اقدام به دادن لینک اسپم به سایت شما بکنند، تا شما متوجه شده و اقدامی کنید کار از کار گذشته است.

برای دیدن لینک‌های سایت در گوگل سرچ کنسول کافی است به کنسول جستجوی گوگل خود وارد شده و مشابه تصویر زیر از منوی سمت چپ روی گزینه‌ی Links کلیک کنید.

مشاهده لینک های داده شده به سایت در گوگل

در این صورت وارد صفحه‌ای مشابه تصویر زیر خواهید شد که از اینجا می‌توانید کلیه‌ی لینک‌هایی که از سایت‌ها و وبلاگ‌های مختلف به سایت شما داده شده مطلع شوید.

 

ابزار بررسی بک لینک سایت

در این صفحه کلیه‌ی لینک‌های خارجی، داخلی، انکرتکست‌ها و دامنه‌هایی که بیشترین لینک از آنها دریافت شده را می‌توانید ببینید. اما چون هدف ما شناسایی لینک‌های خارجی و اسپم است که ببینیم از چه سایت‌های اسپمی به ما لینک داده شده، باید مشابه تصویر بالا روی دکمه‌ی MORE که برای باکس Top Linking Sites قرار دارد کلیک کنیم. در این صورت وارد صفحه بعدی می‌شویم که کلیه‌ی لینک‌ها در آن قابل مشاهده هستند.

نحوه یافتن بک لینک های داده شده به سایت

به همین ترتیب می‌توانید به کمک فیلترهای مختلفی که در تصویر بالا با عنوان ستون Linking Pages و Target Pages می‌بینید، ترتیب نمایش لینک‌ها را به ترتیب بر اساس تعداد لینک‌های داده شده از هر دامنه و تعداد صفحاتی از سایت که لینک به آنها داده شده مشاهده کنید.

با کلیک روی هر سایت هم می‌توانید مشابه تصویر زیر ببینید که از دامنه مورد نظر به چه تعداد از صفحات داخلی لینک داده شده است. به عنوان مثال در تصویر زیر می‌بینید که از دامنه t.me که متعلق به تلگرام است، از 101 صفحه به 15 تا از صفحات دامنه من لینک داده شده است.

مشاهده بک لینک های سایت

اگر روی همین باکس زرد رنگ کلیک کنید وارد صفحه‌ای مشابه تصویر زیر خواهید شد که لینک‌های داخلی که به آنها از دامنه مذکور لینک داده شده بر اساس آدرس صفحه و تعداد لینک داده شده قابل مشاهده هستند.

ابزار یافتن بک لینک سایت

باز هم با کلیک روی هر صفحه داخلی که در اینجا لینک آنها قرار دارد می‌توانید وارد صفحه‌ای شوید که جزییات صفحات لینک خارجی که از آنها به سایت شما لینک داده شده را ببینید. برای نمونه من در اینجا روی همان لینک اول که از 65 صفحه به سایتم لینک داده شده کلیک می‌کنم که نتیجه آن را در تصویر زیر می‌بینید.

مشاهده لینک های داده شده به سایت از یک دامنه

که در اینجا از چند کانال تلگرامی مختلف و در پست‌های جداگانه به یکی از صفحات سایت من لینک داده شده است. به همین ترتیب می‌توانید سایر لینک‌ها را نیز بررسی کرده و تعداد بک لینک‌هایی که از هر دامنه دارید را ببینید و هر کدام که فکر می‌کنید اسپم هستند را به کمک آموزش دیساو کردن لینک‌ها در گوگل که با هم بررسی می‌کنیم حذف کنید.

روش دوم: استفاده از ابزار آنلاین مانند ahrefs

اما همانطور که در ابتدا نیز اشاره کردم استفاده از کنسول جستجوی گوگل از آنجایی که باید منتظر بود تا صفحات سایت‌هایی که از آنها به سایت ما لینک داده شده در گوگل ایندکس شوند، یا اینکه اگر از قبل ایندکس شده بودند دوباره بررسی شوند، در شرایطی که از دادن لینک اسپم برای وارد کردن لینک اسپم به سایت شما استفاده شده باشد تا شما متوجه شوید ممکن است خیلی دیر شده باشد.

پس بهتر است از یک ابزاری استفاده کنیم که سریع‌تر لینک‌ها را در اختیار ما قرار می‌دهند. سایت ahrefs.com یکی از بهترین ابزارهای بررسی و آنالیز سایت است که پولی بوده و به کمک آن می‌توانید کلیه لینک‌ها کلمات کلیدی و مقایسه با رقبای سایت خود را بررسی کرده و ببینید که سایت شما در چه وضعیتی قرار دارد.

ابزار بررسی بک لینک سایت

یکی از ابزار این سایت backlink checker است که همانطور که در تصویر بالا می‌بینید می‌توانید آدرس صفحات خاص یا کل دامنه خود را وارد کرده و لینک‌های اسپم را به کمک آن شناسایی کنید.

کافی است روی گزینه Export کلیک کرده و پس از دریافت فایل CSV. لینک‌هایی که فکر می‌کنید اسپم هستند یا برای سایت شما مضر هستند را شناسایی و دیساو کنید.

نحوه دیساو کردن (Disavow backlinks) لینک ها در سرچ کنسول گوگل

حالا که با نحوه جمع آوری و به دست آوردن لینک‌های اسپم در سایت خود آشنا شدید، در ادامه به بررسی نحوه دیساو کردن لینک‌ها در گوگل می‌پردازیم. در گام اول نیاز به این دارید که لیستی از لینک‌ها و دامنه‌های اسپم را که می‌خواهید تاثیری در بک لینک‌های سایت شما نداشته باشند را انتخاب کنید. سپس این لینک‌ها را در ابزار دیساو گوگل آپلود کنید.

گام اول: لیستی از بک لینک‌های اسپم تهیه کنید

برنامه نوت پد یا هر برنامه‌ای که به کمک آن بتوانید یک فایل با فرمت txt. بسازید را باز کنید. سپس لیستی از دامنه‌ها و صفحات اسپم را مشابه نمونه زیر به ترتیب در هر خط وارد کنید. این‌ها لینک صفحات و دامنه‌هایی است که قرار است به گوگل اعلام کنید تاثیری در رتبه بندی سایت شما از نظر بک لینک نداشته باشند.

ممکن است بپرسید که برای دیساو کردن چه لینک‌هایی را باید انتخاب کنیم؟

همانطور که گفتم استفاده از این ابزار در عین حال که کمک می‌کند از تاثیر لینک‌های اسپم خلاص شوید، اگر به خوبی لینک‌ها بی تاثیر نشوند می‌تواند تاثیر عکس داشته باشد. برای این کار بهتر است از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید. اما چیزی که لازم می‌دانم ذکر کنم این است که:

  • لینک‌هایی که به صورت طبیعی توسط دیگران چه به صورت پروفایلی، رپورتاژی یا کامنتی به سایت شما داده شده باشد را نباید بی اثر کرد.
  • سایت‌های فیدخوان و خبرخوان که از طریق خواندن فید سایر سایت‌ها فعالیت دارند، ابزاری عالی برای ایندکس سریع صفحات در گوگل هستند. کارکرد این سایت‌ها هم برای گوگل محرز است؛ بنابراین لزومی ندارد آنها را حذف کنید.
  • لینک‌هایی که از سایت‌هایی با زبان‌های انگلیسی و سایر زبان‌ها داده می‌شوند لزوما لینک بد و بی تاثیر نیستند.
  • باید توجه کنید که بسیاری از لینک‌ها که به صفحه اصلی دامنه داده می‌شوند باعث قدرت بیشتر دامنه می‌شوند که لزومی ندارد آنها را بی تاثیر کنید.
  • خلاصه و شسته رفته اینکه، فقط باید لینک‌هایی که با هدف تخریب کردن رتبه سایت از طرف دیگران داده شده را بی تاثیر کنید. لینک‌هایی که به صورت مزرعه لینک ایجاد شده باشند.
http://spam.example.com/stuff/comments.html
http://spam.example.com/stuff/paid-links.html
domain:shadyseo.com

اگر به کد بالا دقت کنید دو نوع لینک در اینجا وجود دارد:

  1. نوع اول که در خط اول و دوم می‌بینید لینک مستقیم صفحاتی است که قصد دارید آنها را به عنوان لینک بی تاثیر به گوگل اعلام کنید.
  2. نوع دوم که در خط سوم می‌بینید متعلق به کل یک دامنه است که با :domain آغاز شده است.

پس اگر قصد دارید کلیه لینک‌هایی که از یک دامنه به سایت شما داده شده را بی تاثیر کنید ابتدا باید یک :domain ا وارد کرده و سپس بدون اینکه از www یا یکی از پروتکل‌های HTTPS یا HTTP استفاده شده باشد، صرفا نام دامنه را به صورت domain.com وارد کنید. برای صفحاتی از یک سایت هم کافی است آدرس صفحه را وارد کنید. کلیه‌ی آدرس‌های صفحه یا لینک کلیه صفحات از یک دامنه مشابه تصویر زیر به ترتیب باید در یک خط وارد شده باشند.

تهیه لیست دیساو بک لینک disavow links

در نهایت فایل را با فرمت txt. و یک نام دلخواه ذخیره کنید تا در مرحله‌ی بعدی آن را آپلود کنید.

گام دوم: لیست را در Disavow Links آپلود کنید

حالا که لیستی از دامنه‌های خود تهیه کردید، نوبت به آپلود فایل در ابزار Disavow Links گوگل رسیده است. برای این منظور روی دکمه‌ی زیر کلیک کنید تا وارد این صفحه شوید.

Google Disavow Backlinks

همانطور که چند بار در مقاله تذکر دادم استفاده از این ابزار نیاز به دانش کافی دارد که از طریق آن لینک‌هایی که واقعا فکر می‌کنید برای سایت مضر هستند را حذف کنید تا تاثیر آنها روی سایت برداشته شود. ضروری است که به نکته دیگری هم اشاره کنم.

یکی از موارد دیگری که باید در استفاده از دیساو کردن بک لینک ها در گوگل سرچ کنسول باید به آن توجه داشته باشید این است که گوگل واقعا قادر است که تشخیص دهد چه لینک‌هایی برای سایت شما مضر هستند و اهمیتی به انها نخواهد داد. به عنوان نمونه سایتی که روزانه دارای حداقل ۵ هزار ورودی از گوگل است و رتبه خوبی دارد، نیازی به استفاده کردن از این ابزار ندارد. هر چقدر هم که از سایت‌های اسپم به این سایت لینک داده شود بی تاثیر خواهد بود. چرا که بعد از گذشت چند سال و قدرتی که دامنه این سایت گرفته، اصلا معنی ندارد که لینک دادن از سایت‌های پورن به تعداد بالا موجب شود که موتورهای جستجو فکر کنند این سایت در این زمینه فعالیت دارد.

نحوه دیساو کردن لینک های اسپم در گوگل سرچ کنسول disavow link

همانطور که در تصویر می‌بینید اینجا هم گوگل به شما هشدار داده که در استفاده از این ابزار باید دانش کافی داشته و نهایت دقت را به آن داشته باشید.

  1. برای شروع ابتدا سایتی که مایل هستید بک لینک‌های اسپم داده شده به آن را دیساو کنید را از بخش Select a property انتخاب کنید.
  2. فایل حاوی بک لینک‌های اسپم را که در مرحله قبل با فرمت txt. تهیه کردید را با انتخاب دکمه‌ی Upload disavow list انتخاب و آپلود کنید.

بعد از آپلود این فایل مشابه تصویر زیر خواهید دید که جزییات فایل قرار داده شده در اینجا قابل مشاهده است.

بی تاثر کردن لینک های اسپم سایت در کنسول جستجوی گوگل disavow links

شما هر زمان که وارد صفحه‌ی این ابزار شوید می‌بینید که اطلاعات زیر بر اساس آخرین تغییری که برای فایل disavow links گوگل داده‌اید در اینجا ثبت شده است. این اطلاعات عبارتند از:

  • تعداد دامنه درج شده برای بی تاثیر کردن لینک‌های آن از سایت
  • تعداد صفحات خاص از دامنه‌های مختلف
  • نام فایل
  • تاریخ آخرین تغییر و آپلود فایل بر اساس منطقه زمانی

حال هر زمان که مایل بودید این فایل را مجددا تغییر دهید کافی است روی دکمه‌ی Download list کلیک کرده و پس از دانلود لیست دامنه‌ها و صفحات دیگر را به آن اضافه کرده یا سایت خاصی را از آن حذف کنید. پس از اینکه فایل جدید ذخیره شد با کلیک روی دکمه‌ی Replace می‌توانید آن را جایگزین کنید تا با شرایط جدیدی گوگل با لینک‌های اسپم سایت برخورد کند.

اگر هم تصمیم گرفتید که به کلی لینک‌هایی که مشخص کرده بودید بی تاثیر باشند را غیرفعال کنید، کافی است روی دکمه‌ی Cancel disavowals کلیک کنید. در این صورت فایل حذف شده و این صفحه مثل همان حالتی خواهد بود که در گام اول دیدید.

جمع بندی نهایی

در این مقاله به معرفی ابزار disavow گوگل برای بی تاثیر کردن لینک‌های اسپم در گوگل پرداخته و با معرفی چیستی و چرایی استفاده از این ابزار به شما نشان دادم که چه بایدها و نبایدهایی برای استفاده از این ابزار گوگل سرچ کنسول وجود دارد. سپس دو راهکار که به کمک آن می‌توانید لیست کاملی از لینک‌های سایت را تهیه کرده و به کمک آن لینک‌های اسپم را شناسایی کنید را معرفی کردم.

در نهایت شما را با نحوه چگونگی ساخت فایل disavow links گوگل آشنا کرده و مراحل آپلود و نحوه استفاده از آن را نیز مورد بررسی قرار دادم. در صورتی که هر گونه سوالی در این خصوص دارید می‌توانید از بخش نظرات اعلام کنید تا به بحث و گفتگو با هم بپردازیم.

امتیاز نوشته:

میانگین امتیازها: 4 / 5. تعداد آرا: 7

به این نوشته امتیاز دهید.

عباس صادقی

نزدیک به یک دهه است که در زمینه‌ی تولید محتوا فعالیت دارم. به‌خاطر علاقه‌ای که به حوزه وب داشتم تمرکزم رو روی مسائل پیرامون آموزش وردپرس، هاست و سرور، سئو، بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ قرار دادم. امیدوارم که بتونم در سون هاست مقالات جامعی که حسابی اطلاعاتتون رو بالا ببره تولید کنم که از خوندنشون نهایت لذت رو ببرید. :) اگه نیاز به آموزش خاصی داشتید، تو دیدگاه‌ها اعلام کنید. با کمال میل براتون تهیه می‌کنم.

نوشته های مشابه

‫۱۵ دیدگاه ها

  1. درود
    ممنونم از این راهنمای شما
    در خصوص بکلینک‌ها، بنده مدتی مشاهده می‌کنم سایت‌هایی با دامنه pw تحت عنوان alexa top sites به سایت بنده لینک می‌دهند و تعدادشان زیاد است و DA این دامنه‌ها پایین است، آیا این بک لینک‌ها باید disavow شوند؟

    1. درود دانیار عزیز؛
      نه ضرورتی نداره که این کار رو انجام بدین. همونطور هم که در مقاله اشاره کردم، سایت‌هایی که فیدخوان هستند یا مثل این نمونه به صورت کلی یک سری ربات که دارن اطلاعاتی رو استخراج و نمایش می‌دن، وضعیتشون برای گوگل مشخصه و موتور جستجو مطلع هست که چه اتفاقی داره اینجا رخ می‌ده.
      وجود لینک سایت شما به این خاطر که سرعت ایندکس این سایت‌ها بالاست، کمک می‌کنه سرعت ایندکس بالایی هم داشته باشید. البته بستگی به تعداد صفحات و وضعیت ایندکس این سایت‌ها هم داره.

  2. سلام و ارادت
    وقت شما بخیر باشه
    وقتی که دامنه سایتم رو انتخاب میکنم تا چندتا لینک رو دیساو کنم این خطا رو میبینم: Domain properties are not supported at this time.
    به نظر شما مشکل از چیه؟
    ممنونم

  3. سلام و درود بی پایان خدمت شما و آموزش بی نظیر شما.
    من طبق چیزی که فرمودید فایل رو درست و آپلود کردم، بعد آپلود دیگه نیازی نیست کاری انجام بشه؟ مثل ذخیره، تایید یا … و صفحه رو ببندیم؟

    1. سلام بهزاد جان، نه نیاز به انجام کار دیگه نیست.
      همین که آپلود می‌کنید به معنی ذخیره هست و اگه مجددا به این بخش مراجعه کنید، می‌تونید فایل رو ببینید. با اپلود شدن یک ایمیل هم براتون ارسال میشه که ازش مطلع بشید.

  4. سلام دوست عزیز وقت شما بخیر
    اگه بک لینک در ساید بار سایتی ساخته شده باشه و اون سایت بعد از یک مدت بسته شده باشه، چطور دقیقا باید دیساو رو براش فعال کنیم؟؟

    1. سلام محمد جان
      اگر اون سایت غیرفعال شده و دیگه فعالیتی نداره، لزومی نداره دیساو کنید.
      بعد از مدتی از نتایج گوگل حذف میشه و از بخش وبمستر هم که به شما لینک داده حذف میشه بک لینکش.

  5. سلام بر شما؛ بابت اطلاعات جامعی که ارائه دارید سپاس… عالی بود؛ واقعا خسته نباشید…

  6. سلام
    روزتون بخیر
    دوست عزیز برای من مشکلی پیش اومده
    من ریپورتاژ از سایتی خریدم و همه ریپورتاژ به یک صفحه مشخص لینک دادم.
    همه چیز خوب بود و حتی تا صفحه اول گوگل هم اومدم
    الان 4 روز هست فقط همون صفحه از نتایج گوگل حذف شده و بقیه صفحات اتفاقی براش نیوفته.
    بعدا متوجه شدم نباید همه بک لینکها رو به یک صفحه میدادم و باید تو صفحات مختلف پخش میکردم.
    حتی داخل سرچ کنسول که نگاه میکنم بک لینکهایی که با ریپورتاژ گرفته بودم حذف کرده( میخواستم بک لینکها رو disavow کنم که کلا خود گوگل حذف کرده
    خواستم بدونم میتونید کمکم کنید یا پیشنهادی دارید واقعا ممنون میشم کمک کنید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
خرید هاست وردپرس نامحدود کلیک کنید ×