در دنیای دیجیتال امروز، سرعت و عملکرد یک وب‌سایت از عوامل حیاتی برای جذب و حفظ کاربران است. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای صاحبان وب‌سایت، مدیریت موثر و بهینه سازی منابع هاست است که شامل بهبود استفاده از منابع شامل فضای دیسک، پهنای باند، RAM و CPU می‌شود.
با بهینه‌سازی منابع هاست، می‌توانید تجربه‌ای سریع‌تر و پایدار برای کاربران رقم زده و عملکرد کلی را هم بهبود بخشید. در این مقاله از وبلاگ سون هاست به معرفی ۱۵ روش موثر در این خصوص می‌پردازیم.
بهینه سازی منابع هاست چیست و چرا اهمیت دارد؟
منظور از بهینه‌سازی منایع هاست، مدیریت و استفاده صحیح از فضای هاست، پهنای باند، منابع پردازشی RAM و CPU است که هدف این فرآیند، جلوگیری از مصرف بی‌رویه منابع، ارائه تجربه کاربری بهتر به کاربران و همچنین کاهش هزینه‌های میزبانی وب است. این موضوع از چند جهت اهمیت دارد:
- افزایش سرعت و عملکرد سایت
- بهبود سئو سایت و افزایش رتبه در گوگل
- جلوگیری از ایجاد خطاهای مکرر در سایت
- بهبود تجربه کاربری و افزایش رضایت کاربران
- کاهش هزینه‌های مورد نیاز برای خرید هاست و میزبانی وب
روش‌های بهینه سازی منابع هاست
به طور کلی بهینه سازی استفاده از منابع هاست را می‌توان در دو حالت طبقه‌بندی کرد. حالت اول کارهای فنی است که انجام می‌دهید تا از آنها نتیجه بگیرید. اما حالت دوم استفاده از ابزارهایی هستند که تعیین می‌کنند تا چه میزان این راهکارها موثر بوده‌اند تا به‌مرور به بهبود آنها بپردازید.
الف) بهینه سازی منابع CPU هاست
کلیه کارهای پردازشی وردپرس که به عهده CPU است. هر کلیک کاربر در صفحه که در نتیجه آن منجر به استخراج اطلاعاتی از دیتابیس شود برعهده CPU است که شامل کارهایی مثل لودینگ صفحه، اجرای افزونه‌ها، اجرای کوئری‌های پایگاه داده و… است. پس مهم‌ترین بخشی که باید استفاده بهینه از آن داشته باشید همین بخش است.
۱. استفاده درست از افزونه های وردپرس
در قدم اول همیشه باید سعی کنید که ساختار سایت خود را در عین حال که امکانات مورد نیازتان را تامین می‌کند، به‌شکلی کاملا خلوت و بهینه بچینید. استفاده از افزونه‌های زیاد م تعدد در وردپرس اصلا پیشنهاد نمی‌شود.
از آنجا که وردپرس یک سایت‌ساز رایگان است که هزاران افزونه را در مخزن خود دارد، بنابراین هر توسعه دهنده ممکن است شیوه خاصی برای کدنویسی داشته باشد. برخی از آنها ساختاری استاندارد دارند و در مقابل بسیاری کدنویسی کثیف و غیربهینه دارند که سبب مصرف بیش از حد منابع هاست خواهد شد. حال تصور کنید که تعداد این افزونه‌ها روی سایت شما زیاد باشد.
زمانی که نیاز دارید یک کار ساده را انجام دهید، لزومی ندارد از افزونه‌ای استفاده کنید که جدای از آن یک کار ده‌ها وظیفه دیگر را انجام می‌دهد که شاید اصلا به‌آن نیاز ندارید. شاید همین کار ساده با یک کد فانکشن یا افزونه اختصاصی که بیش از ۱۰۰۰ خط کد هم نداشته باشد رفع شود. پس در انتخاب افزونه برای سایت بسیار محتاطانه عمل کنید.
۲. سفارشی سازی کران جاب وردپرس
کران جاب وردپرس (Cron Jobs) وظیفه دارد تا کارهایی که در پس زمینه باید اجرا شوند را در زمان‌های مشخصی اجرا کرده و انجام دهد. مثلا اگر سایت محتوایی دارید، زمانی که مطالب را زمان‌دار می‌کنید که به‌صورت خودکار منتشر شوند، این کار از طریق کران‌جاب صورت می‌گیرد.
هر بازدیدکننده‌ای که وارد سایت شما می‌شود یک‌بار این کران جاب اجرا می‌شود تا بررسی شود کار برنامه‌ریزی شده‌ای در پس‌زمینه وجود دارد یا نه؟ تا در صورت وجود آن را نیز اجرا کند. بنابراین برای سایت‌هایی که روزانه بازدید بالایی دارند گزینه خیلی ایده‌آلی نیست.
پس می‌توانید از طریق ابزاری که هاست سی پنل در اختیارتان قرار داده، اجرای کران جاب را بر اساس زمان دلخواه خود تعیین کنید. مثلا هر ۶ ساعت یک‌بار، یا هر ۱۲ ساعت یک‌بار. برای این منظور می‌توانید از مقاله بهینه سازی کران جاب وردپرس استفاده کنید.
۳. محدود کردن اسکریپت های غیرضروری
یکی دیگر از بخش‌های مهمی که جدای از CPU روی مصرف منابع رم و پهنای باند نیز اثر دارد، اسکریپت‌ها هستند. با هر افزونه و قالبی که در سایت خود استفاده می‌کنید، در صفحات مختلفی این اسکریپت‌ها اجرا می‌شوند که شاید در بسیاری از آنها لزومی به اجرای آنها نداشته باشیم.
به عنوان مثال یک سیستم عضویت و ورود پیامکی در وردپرس مانند افزونه دیجیتس یا سایر افزونه‌های ایرانی را تصور کنید. به نظر شما ضرورت دارد که از یک فرم ورود به صورت پاپ‌آپ استفاده کنیم؟ احتمالا فکر کنید که خب چرا نه ودلیلتان هم دسترسی سریع‌تر باشد.
اما باور کنید که صرفا دسترسی سریع کاربر به فرم ارزش ندارد که هزاران صفحه از سایتتان بخاطر لود اسکریپت‌های فرم ورود سنگین شوند. به‌جای این کار می‌توانید از یک برگه جداگانه که اتفاقا فاقد هدر و فوتر باشد استفاده کنید که دسترسی سریع هم برای کاربر مهیا شود.
بنابراین از قابلیت‌هایی که افزونه‌ها برای این منظور قرار داده‌اند استفاده کنید یا اینکه اگر از افزونه‌هایی مثل wp-rocket، Asset Cleanup یا Perfmatters استفاده می‌کنید، چنین اسکریپت‌هایی را شناسایی کنید تا در همه صفحات لود نشوند.
ب) بهینه سازی منابع RAM هاست
رم برای ذخیره‌سازی موقت اطلاعاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که حین‌اجرای درخواست‌های CPU به آنها نیاز داشته باشیم. بنابراین هر چیزی که در این حافظه برای مدت زمان موقتی باید ذخیره شده باشد را بهینه کنیم که عبارتند از:
۴. بهینه سازی پایگاه داده وردپرس
با استفاده از افزونه‌هایی مثل wp optimize که امکان بهینه سازی دیتابیس وردپرس را فراهم می‌کند تا جایی که می‌توانید پایگاه داده خود را خلوت کنید.
شما با هر بار نصب افزونه و قالب روی سایت خود اطلاعاتی را هم به دیتابیس اضافه خواهید کرد. کلیه کارهایی که در قالب تنظیمات یا ذخیره کردن مشخصه‌های خاص در پیشخوان وردپرس با استفاده از دکمه ذخیره تغییرات اعمال می‌کنید در دیتابیس دارای بخشی هستند تا این تغییرات را ذخیره کنند.
حال در هر بار لودینگ صفحات که cpu پردازش‌ها را انجام می‌دهد، بخش بزرگی از این داده‌ها که در بخش‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند در حافظه موقت (رم) قرار می‌گیرند که با درگیر بودن مقدار بالای آن، سایت با کندی مواجه خواهد شد.
۵. حذف افزونه ها و قالب های اضافی
همانطور که در مورد شماره ۱ گفتم، همیشه سعی کنید که از افزونه‌ها به شکل درست و مطابق با نیازتان استفاده کنید. اما این نکته را هم در نظر بگیرید که افزونه‌هایی که غیرضروری هستند را حذف کنید. مثلا اگر افزونه‌ای دارید که برای مدت محدودی می‌خواهید یک سری دیتا را به شما بدهد و حالا دیگر به آن نیازی ندارید آن را غیرفعال یا حتی حذف کنید.
به عنوان مثال در بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی افزونه‌هایی برای تغییر قیمت محصولات به شکل کلی استفاده می‌شود. در حالی که شاید هر چند هفته یک‌بار فقط به آن نیاز داشته باشند. در زمان‌هایی که لزومی به استفاده از ان ندارید بهتر است افزونه را پاک کنید.
یا اگر پیش از این قالب دیگری استفاده می‌کردید، لزومی ندارد قالب قدیمی روی سایت باشد. بهتر است قالب‌های قدیمی را پاک کرده و صرفا یکی از قالب‌های پیشفرض وردپرس را آن هم برای این منظور که در زمان‌هایی که با خطا در سایت مواجه می‌شوید باقی بگذارید تا با تغییر نام پوشه قالب فعلی، از قالب پیشفرض استفاده شود.
۶. استفاده از سیستم کشینگ مناسب
یکی از بهترین کارهایی که برای بهینه سازی منابع هاست در وردپرس تاثیر خوبی دارد، استفاده از افزونه کش مناسب است. با اینکه افزونه‌های مختلف قوی مثل wp-rocket یا litespeed cache وجود دارند، اما اگر هدفتان صرفا پیاده سازی کش در وردپرس است پیشنهاد می‌کنم از روشی که در مقاله فعال سازی OpCache در وردپرس آموزش دادم استفاده کنید.
سون هاست جزو معدود شرکت‌های هاستینگ است که امکان استفاده از opcache را روی سرویس‌های هاست اشتراکی فراهم کرده است. با اینکه در بسیاری شرکت‌های هاستینگ دیگر این ویژگی در سی‌پنل قابل فعال‌سازی است، اما امکان استفاده از آن را به دلیل محدودیت‌هایی که روی هاست اعمال شده نخواهید داشت. جهت مشاهده ویژگی‌های کامل محصولات می‌توانید به صفحه خرید هاست وردپرس مراجعه کنید.
ج) مدیریت پهنای باند هاست
پهنای باند هاست شامل مقدار داده‌ای است که در هر ماه بین کاربران سایت رد و بدل می‌شود. با اینکه امروزه دیگر کمتر مثل سابق این محدودیت وجود دارد، اما با این‌حال با هدف بهینه‌سازی سایت هم که شده توسیه می‌شود که مصرف پهنای باند را با استفاده از راهکارهایی کاهش دهیم.
۷. استفاده درست از تصاویر در وردپرس
منظور از استفاده درست برای تصاویر وردپرس این است که اولا از فرمت مناسبی استفاده کنید. بهترین فرمت برای وب که امروزه موتورهای جستجو نظیر گوگل نیز اهمیت بیشتری برای آن قايل‌اند، فرمت webp است که توسط خود گوگل ارائه شده است.
در این فرمت با اینکه کیفیت تصاویر تغییر خیلی محسوسی نمی‌کند، اما نسبت به jpg و png حجم تصاویر به شدت کاهش پیدا می‌کند که هم روی اشغال فضای هاست و هم پهنای باند تاثیر دارد. این کار به افزایش سرعت وردپرس نیز کمک می‌کند.
اما اگر به هر دلیلی نمی‌خواهید از این فرمت استفاده کنید، توصیه می‌شود به کمک ابزارهای آنلاین مثل tinypng حجم تصاویر را کاهش دهید. پس از این در مقاله‌ای با عنوان ترفندهای سئو تصاویر در وردپرس به معرفی چندین روش پرداخته‌ام که پیشنهاد می‌کنم آن‌را نیز مطالعه کنید.
۸. فعال سازی Gzip وردپرس
استفاده از Gzip در وردپرس این امکان را فراهم می‌کند که بتوانید تا ۷۰ درصد حجم صفحاتی که توسط مرورگر و سرور رند می‌شود را کاهش دهید که در مجموع به افزایش سرعت بارگزاری سایت و همچنین کاهش منابع مصرفی نیز کمک می‌کند.
۹. محدودیت دسترسی فایل های پرمصرف
فایل‌هایی که حجم بالایی دارند، مانند ویدئوها را باید از نظر دسترسی عمومی به حالتی که فقط بر روی دامنه خودتان قابل استفاده باشند محدود کنید. در سی پنل ابزاری با نام Hotlink Protection وجود دارد که این امکان را به شما خواهد داد.
به کمک این ابزار می‌توانید فایل‌های چند رسانه‌ای مثل تصاویر و ویدئوها را بر اساس فرمتی که دارد تعیین کنید تا سایت‌های دیگر قادر به استفاده از آنها نباشند. این کار از مصرف پهنای باند شما می‌کاهد.
در گذشته که هنوز خدمات میزبانی وب به‌صورت امروزی توسعه نیافته بود، بسیاری از سایت‌ها با استفاده کردن از تصاویر رقبا در وبلاگ‌های دیگر و با استفاده از کد رفرش تکرارشونده کاری می‌کردند که پهنای باند بیشتری توسط هاست مصرف شود که این موضوع به کندی سایت می‌انجامید.
د) بهینه سازی منابع دیسک هاست
منظور از بهینه‌سازی منابع دیسک مدیریت فضای هاست است. در ایران مدل فروش هاست با توجه به تصور قالبی که در جامعه صورت گرفته بر مبنای فضای هاست است. کاربرانی که در ابتدای مسیر راه‌اندازی سایت هستند، عموما توجهی به سایر منابع بالا ندارند. البته مدیریت این فضا هم کار معقولی است؛ خصوصا برای زمان‌هایی که نیاز به تهیه بکاپ دارید.
۱۰. حذف فایل های قدیمی و غیر ضروری
فایل‌های بلااستفاده و قدیمی را سعی کنید حذف کنید. وقتی ارزش‌افزوده‌ای برایتان ندارند لزومی ندارد که آنها را نگهداری کنید. در وردپرس می‌توانید با رفتن به صفحه رسانه و انتخاب گزینه پیوست نشده از لیست کشویی همه موارد رسانه‌ای کلیه فایل‌هایی که در مطالب مورد استفاده قرار نگرفته را شناسایی و حذف کنید.
۱۱. بررسی و حذف ایمیل های غیر ضروری
اگر از ایمیل رسمی استفاده می‌کنید، سعی کنید ایمیل‌هایی که غیرضروری هستند را حذف کنید. پوشه اسپم را بررسی کنید و آنهایی که اسپم هستند را همیشه پاک کنید.
ایمیل‌های خودکار هم که جنبه اطلاع‌رسانی دارند را نیز می‌توانید حذف کنید. اما برای اینکه ایمیل‌های خود را در یک فضای مطمئن برای همیشه داشته باشید پیشنهاد می‌کنم با اتصال ایمیل هاست به اکانت جیمیل، یک نسخه کپی از تمامی ایمیل‌هایتان روی جیمیل داشته باشید.
۱۲. انتقال بکاپ های قدیمی به فضای کلود
در پایان اگر از فضای هاست برای نگهداری بکاپ استفاده می‌کنید این نکته را درنظر بگیرید که کارتان اشتباه است؛ چرا که هاست و بکاپ روی یک فضاست و اگر مشکلی سخت افزاری برای دیسک رخ دهد هر دو را از دست خواهید داد.
بنابراین به‌محض ایجاد بکاپ جدید آن را به فضای امن ابری مثل گوگل درایو، دراپ باکس یا سایر فضاهای مطمئن منتقل کرده و نگهداری کنید. همچنین پس از اینکه فایل بکاپ را در یک فضای مطمئن قرار دادید، نسخه بکاپ را حذف کنید تا فضای هاست بیخودی پر نشود. این کار همچنین باعث می‌شود گاهی فراموش کنید و بکاپ‌های قبلی درون بکاپ جدید قرار گیرند که صرفا فضای نسخه بکاپ جدید را افزایش خواهند داد.
ابزارهای کمکی برای بهینه سازی منابع هاست
در پایان یک سری ابزار و راهکار هم وجود دارد که استفاده از آنها می‌تواند به عاملی برای بهبود استفاده از منابع باشد. برخی از این ابزار مثل ابزارهای CDN و مدیریت DNS هستند که ارتباط مستقیم و برخی دیگر ارتباط غیر مستقیم از نظر مانیتورینگ و بهبود پرفورمنس سایت دارند.
۱۳. استفاده از شبکه توزیع محتوا (CDN)
یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش منابع سرور استفاده از شبکه توزیع محتوا مثل کلودفلر است. با اتصال وردپرس به کلودفلر پهنای باند مصرفی کاهش می‌یابد، یک سطح بالاتری از کش را تجربه می‌کنید، ابزارهای امنیتی در اختیار دارید و حتی به کمک فایروال قدرتمندتر می‌توانید کشورهایی را که ضرورتی ندارد سایتتان در آنها در دسترس باشد را مسدود کنید.
۱۴. استفاده از ابزار مانیتورینگ هاست
هاست سی پنل ابزارهایی را در بخش Disk Usage و Resource Usage به‌منظور مانیتورینگ منابع، فضا و پهنای باند فراهم کرده است. توصیه می‌شود در بازه‌های زمانی مختلف این بخش‌ها رو مورد بررسی قرار داده و با بهینه سازی مواردی که در خطوط قرمز قرار گرفته‌اند سعی در بهبود آنها کنید.
۱۵. انتخاب هاست مناسب برای وردپرس
و در پایان استفاده از هاست مناسب را در اولویت قرار دهید. توصیه می‌کنم اگر سایتی دارید که روزانه در آن مطلب منتشر می‌کنید، فروشگاه اینترنتی است یا سایتی که از طریق منابعی مثل اینستاگرام، تلگرام، ایکس و سایر شبکه‌های اجتماعی بازدیدکننده زیادی دریافت می‌کنید حتما از هاست مخصوص وردپرس استفاده کنید.
سپس با استفاده از روش‌های ۱۴ گانه‌ای که در بالا معرفی کردم سعی در بهبود استفاده از منابع، بهینه‌سازی سرعت سایت و کاهش منابع سرور اقدام کنید تا بهترین خروجی را دریافت کنید.
همچنین توصیه می‌شود به‌صورت مداوم از ابزارهای سنجش سرعت سایت مثل GTmetrix و PageSpeed Insights در بهبود پرفورمنس سایت استفاده کنید و درصد آنها را بهبود دهید. با مطالعه مقاله بهترین هاست وردپرس می‌توانید در انتخاب سرویس میزبانی مناسب اطلاعات مورد نیاز را کسب کنید.
جمع بندی نهایی
بهینه‌سازی استفاده از منابع هاست نه‌تنها باعث بهبود عملکرد وب‌سایت و رضایت کاربران می‌شود، بلکه در بلندمدت به کاهش هزینه‌ها و پایداری بیشتر وب‌سایت کمک می‌کند. این فرایند برای هر وب‌سایتی که به دنبال رشد و ارتقا است، ضروری است.
روش‌هایی که در این مقاله معرفی کردیم شامل کارهای اصلی هستند که بسیاری از انها را باید به‌صورت تخصصی مورد بررسی قرار داده و از چند جهت بهبود دهید. کارهای مختلف دیگری نظیر مدیریت تعداد مطالب/محصولات نمایش داده شده در صفحات آرشیو و اصلی نیز جزو دیگر کارهایی هستند که می‌توانید انجام دهید.
به‌طور کلی سعی کنید تعداد کوئری که به دیتابیس برای لود داده‌ها زده می‌شود را کاهش داده و تاجای ممکن از استفاده از درخواست‌های آجاکسی نیز دوری کنید. اگر سوال یا نظری در این خصوص دارید در بخش دیدگاه‌ها اعلام کنید.
