ماتومو چیست؟ با جایگزین اختصاصی گوگل آنالیتیکس آشنا شوید

اگر صاحب یک سایت هستید، مطمئنا درک درستی از این موضوع دارید که تحلیل داده‌ها چه اهمیتی برای کسب‌وکار شما دارد. اما آیا به این موضوع هم واقف هستید که داده‌ها در اختیار خودتان است؟ با تحریم‌های اعمال شده توسط ابزارهایی همچون Google Analytics چطور؟ تا به‌حال چند بار تجربه کرده‌اید؟

اینجاست که استفاده از سرویس رایگان ماتومو(Matomo) اهمیت پیدا می‌کند. این ابزار متن‌باز یک جایگزین قدرتمند برای گوگل آنالیتیکس است که امکان تحلیل داده‌های سایت و اپلیکیشن را بر روی یک زیرساخت اختصاصی (هاست ماتومو) فراهم می‌کند. زیرساختی که کنترل ۱۰۰٪ روی آن دارید و دیگر یک سرویس شخص ثالث محسوب نمی‌شود.

در ادامه این مقاله با بررسی اینکه ماتومو چیست به معرفی کاملا این ابزار آمارگیر سایت می‌پردازم و با بررسی ویژگی‌ها، مزایا و معایبی که این سرور ممکن است داشته باشم، تلاش می‌کنم تا اطلاعات کافی در اختیارتان قرار دهم. در پایان نیز به معرفی هاست ماتومو که وظیفه میزبانی این پلتفرم را دارد معرفی خواهم نمود.

ماتومو چیست؟ (Matomo)

ماتومو (Matomo) یک ابزار تحلیل آماری برای سایت‌ها است که به‌صورت کاملا رایگان و متن‌باز ارائه شده است. با نصب ماتومو روی هاست امکان اتصال سایت خود را به یک آمارگیر اختصاصی در اختیار دارید که کنترل ۱۰۰٪ آن در دستان شماست. برخلاف سرویس‌هایی همچون گوگل آنالیتیکس یا سایر ابزارهای آمارگیر رایگان، داده‌های شما در دسترس اشخاص ثالث نخواهد بود.

این سرویس برای اولین بار در سال ۲۰۰۷ توسط ماتیس زامن راه‌اندازی شد که هدف آن جایگزینی برای گوگل آنالیتیکس و سایر ابزارهای تجاری بود تا حریم خصوصی برای داده‌های آماری کسب‌وکارها حفظ شود. اما در سال ۲۰۱۸ که چند سالی بود قوانین سختگیرانه GDPR در اروپا و CCPR در آمریکا اعمال شده بود، این سرویس نیز برای رقابت و حضور در بازار جهانی به Matomo ریبرندینگ کرد. در زبان ژاپنی به معنی «صداقت» است که اشاره به حفظ شفافیت و امنیت داده‌ها دارد.

متاسفانه در روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ دوباره شاهد اعمال محدودیت‌هایی توسط گوگل بودیم. سرویس گوگل آنالیتیکس باز هم برای کاربران ایرانی از دسترس خارج شد. اما این‌بار کلیه داده‌های مربوط به سایت‌ها حذف شدند و امکان خروجی گرفتن از داده‌ها فراهم نبود.

ویژگی‌های اصلی Motomo

ماتومو مجموعه‌ای کامل از ابزارهای تحلیل داده را ارائه می‌دهد که شما را از یک سرویس تجاری دیگر بی‌نیاز می‌کند. برخی از مهم‌ترین قابلیت‌های آن عبارتند از:

1. آمار تحلیل بازدیدها: امکان مشاهده تعداد بازدیدهای کاربران به صورت جمعی یا یکتا که از قابلیت‌های نمایش صفحات بازدید شده، نرخ پرش، موقعیت جغرافیایی و سایر رفتارهای تحلیلی پشتیبانی می‌کند.
2. گزارش‌های پیشرفته: ارائه گزارش‌هایی دقیق از منبه ورودی کاربران، نرخ تبدیل، زمان حضور و صفحات پربازدید.
3. امکان ردیابی رویدادها: پشتیبانی از Event Tracking که امکان بررسی عملکرد دکمه‌ها، کلیک‌ها، دانلودها و تعامل با فرم‌های سایت را فراهم می‌کند.
4. امکان رهگیری فعالیت کاربران در سایت: قابلیت Heatmaps و Session Recording که در سرویس‌هایی مانند هاتجر به‌صورت تجاری عرضه می‌شود را در این سرویس دارید که امکان مشاهده فعالیت دقیق کاربران را در صفحات مختلف به‌صورت ویدئویی نمایش می‌دهند.
5. قابلیت اتصال به ابزارهای دیگر: این ابزار را به سادگی می‌توانید به سایر ابزارها متصل کرده و جزئیات دقیق‌تری از عملکرد کمپین‌های خود داشته باشید.
6. دارای API قدرتمند با افزونه‌های متنوع: این سرویس از طریق API قابلیت اتصال به انواع سایت‌ساز همچون وردپرس، دروپال، جوملا و سایر سیستم‌ها را دارد.

تفاوت بین نسخه ابری و نسخه قابل نصب Matomo

ابزار آمارگیر ماتومو در دو نسخه ارائه شده است. یک نسخه قابل نصب(Self Hosted) رایگان که می‌توانید آن را روی هاست خود نصب کرده و استفاده کنید. دیگری نسخه ابری(Cloud) پولی است که بر روی سرورهای این شرکت قابل استفاده هستند و باید در قالب پلن‌های زمانی خریداری کنید.

اگر امکان خرید دلاری دارید و مسئله حریم خصوصی یا دردسرهای فنی نصب را نمی‌خواهید طی کنید، می‌توانید از نسخه ابری استفاده کنید. اما در غیر این‌صورت خرید هاست ماتومو و نصب آن روی هاست اختصاصی توصیه می‌شود.

مزایای استفاده از ماتومو

• تمرکز روی حفظ حریم خصوصی:

برخلاف گوگل آنالیتیکس که از داده‌های کاربران برای اهداف تبلیغاتی استفاده می‌شود، در ماتومو تمامی اطلاعات در اختیار مالک سایت قرار می‌گیرد. به همین دلیل این ابزار با قوانین حریم خصوصی اروپا و آمریکا نیز سازگار است.

همچنین، با Matomo می‌توانید IP کاربران را ناشناس کنید، داده‌ها را روی سرور شخصی خود نگه دارید و حتی تعیین کنید که اطلاعات کاربران چه مدت روی سرور ذخیره شوند. این سطح از کنترل و امنیت داده‌ها، آن را به انتخابی ایده‌آل برای سازمان‌ها، کسب‌وکارهای حساس و دولت‌ها تبدیل کرده است.

• کنترل کامل داده‌های آنالیتیکس:

ابزارهایی همچون گوگل آنالیتیکس، اطلاعات سایت شما را در سرورهای خود ذخیره می‌کنند که کنترل خاصی هم روی آنها ندارید. حتی از این داده‌ها برای اهداف تبلیغاتی یا یادگیری ماشینی استفاده می‌شود.

با نصب ماتومو روی هاست اختصاصی خود، هیچ شخص ثالثی به این اطلاعات دسترسی ندارد. این ویژگی برای کسب‌وکارهایی مثل شرکت‌ها خصوصی و دولتی، وکلا، مشاورین حقوقی و مالی یا پزشکان بسیار حیاتی است.

• امکانات پیشرفته با قابلیت سفارشی سازی:

این پلتفرم به‌صورت ماژولار نوشته شده است و می‌توانید آن را متناسب با نیازهای خود کانفیگ کنید. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:

1. داشبورد پویا با ویجت‌های مختلف که امکان نمایش کلی از بازدیدها را فراهم می‌کند.
2. ردیابی پیشرفته رویدادها که امکان نمایش تعامل کاربران را با بخش‌های مختلف سایت و اپلیکیشن نمایش می‌دهد.
3. قابلیت استفاده از Tag Manager و اتصال به سایر ابزارها که امکان استفاده از اسکریپت‌های سفارشی را بدون نیاز به نصب جداگنه فراهم می‌کند.
4. قابلیت گزارش‌گیری با استفاده از فیلترهای خاص و دوره‌های زمانی دلخواه که امکان تهیه خروجی از آنها را برای تحلیل داده دارید.

• دقت بالاتر در ارائه آمار:

یکی از مشکلات استفاده از گوگل آنالیتیکس و سایر ابزارهای تجاری شناخته شده، قابلیت مسدود سازی آنها توسط AdBlocker ها است. در برخی مرورگرها مانند Brave و Firefox نیز تنظیماتی برای کاهش قابلیت ردیابی توسط چنین ابزارهایی وجود دارد. همین موضوع باعث می‌شود آمار دقیقی از رفتار کاربران نداشته باشید.

این ابزار از کوکی‌ها برای ردیابی استفاده نمی‌کند. به همین دلیل مستلزم نمایش قوانین GDPR نیست و توسط ادبلاکرها نیز مسدود نمی‌گردد.

در ماتومو از روش‌های جایگزین ردیابی استفاده می‌شود که حتی در صورت فعال بودن AdBlock، اطلاعات مهم را ثبت می‌کند. به همین دلیل آمار دقیق‌تری از سایر ابزارها ارائه می‌دهد.

معایب استفاده از ماتومو

• نیاز به زیرساخت ابری قدرتمند:

چالش اصلی نسخه Self Hosted ماتومو، استفاده از زیرساخت مناسبی است که منابع CPU و RAM کافی را در اختیار قرار دهد. به‌طوری که برای کمپین‌های بزرگ و جشنواره‌هایی مثل یلدا و نوروز به‌خوبی کار کند.

در استفاده از این ابزار ممکن است با چالش‌هایی نظیر پر شدن فضای ذخیره‌سازی، نیاز به منابع بالاتر برای تحلیل داده‌های سنگین و کاهش سرعت سایت به دلیل استفاده از هاست ضعیف داشته باشید. بنابراین توصیه می‌شود حتما از یک هاست مخصوص ماتومو با کانفیگ اختصاصی استفاده کنید.

• پیچیدگی راه‌اندازی برای کاربران مبتدی:

راه‌اندازی این ابزار برای کاربران مبتندی که دانش فنی برای نصب اسکریپت و کار با سرور را ندارند پیچیدگی خاص خود را دارد. اما ما در سون هاست این امکان را فراهم کرده‌ایم که صرفا با چند کلیک ساده سرویس خود را نصب و راه‌اندازی کنید.

چرا ماتومو جایگزینی برای گوگل آنالیتیکس است؟

وقتی گوگل آنالیتیکس برای کاربران ایرانی مسدود شده است و تا زمانی که مشخص نشود دلیل این مسدودسازی چه بوده، نصب و راه‌اندازی دوباره آن به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

شاید با تصور اینکه «بزار یه بار دیگه‌ام نصبش کنم ببینم چی میشه؟» برای مدتی از این سرویس استفاده کنید. اما درست در زمانی که نباید اتفاق افتد، دوباره property شما حذف خواهد شد و داده‌های خود را بدون نسخه پشتیبان از دست می‌دهید.

هاست ماتومو چیست و چه کاربردی دارد؟

هاست Matomo یک سرور اختصاصی یا فضای میزبانی است که برای نصب و اجرای نرم‌افزار Matomo Analytics ساخته شده است. برای استفاده از نسخه Self-Hosted نیاز به سرور دارید. با خرید این هاست مخصوص که از امکان نصب و راه‌اندازی خودکار برخوردار است، می‌توانید بدون دغدغه دانش فنی مراحل نصب ماتومو را طی کنید.

نکات مهم در خرید هاست Matomo

انتخاب هاست مناسب ماتومو تاثیر زیادی بر سرعت، دقت و عملکرد آمار شما خواهد داشت. مهم‌ترین این نکات عبارتند از:

• انتخاب هاستی با پردازنده قوی که از قابلیت چند هسته‌ای برای پردازش‌های Multi Core مناسب باشد. همچنین قابلیت ارتقا را داشته باشد.
• پردازش‌های داده‌های آنالیتیکس نیازمند رم بالا هستند. خصوصا وقتی در حال تحلیل آمارهای یک کمپین تبلیغاتی بزرگ باشید. پایین بودن رم باعث کاهش سرعت بررسی و احتمال کرش کردن نرم‌افزار خواهد شد. برای سایت‌های کم ترافیک بین ۲ تا ۴ گیگ و برای سایت‌های پربازدید به حداقل ۸ گیگ رم نیاز است.
• از انجا که داده‌های آماری روی دیسک ذخیره می‌شود استفاده از هاردهای پرسرعت NVMe می‌تواند سرعت دسترسی بیشتری به این اطلاعات فراهم نماید. به‌ویژه اینکه پردازش‌ها نیز سریع‌تر انجام می‌گیرد.
• قابلیت پردازش در سایت‌های پرترافیک و با پردازش بالا مانند فروشگاه‌ها اهمیت دارد. بررسی کنید که قابلیت استفاده از opCache و PHP-FPM فعال باشد تا اجرای اسکریپت بهینه‌تر انجام گیرد.
• از هاستی استفاده کنید که قابلیت استفاده از جدیدترین نسخه‌های PHP مانند ۸ را فراهم کند.
• پشتیبانی از SSL نیز می‌تواند روی رمزنگاری اطلاعات موثر باشد.

سایر موارد مربوط به پشتیبانی از جدیدترین نسخه‌های سیستم‌عامل، پشتیبانی از فایروال‌های امنیتی و جلوگیری از حملات DDoS است.

سون هاست با بیش از ۱۹ سال سابقه فعالیت در زمینه میزبانی وب، سرویس مخصوصی را تحت عنوان هاست ماتومو راه‌اندازی کرده است. با خرید این سرویس می‌توانید از این آمارگیر اختصاصی بر روی سایت خود استفاده کنید.

این محصول کلیه منابع مورد نیاز برای استفاده از این اسکریپت را در حالت استاندارد و حرفه‌ای در اختیار شما قرار می‌دهد. از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به امکان استفاده از SSL رایگان، بکاپ‌گیری خودکار روزانه برای امنیت اطلاعات، قابلیت ارتقای منابع و نصب و راه‌اندازی رایگان اشاره کرد. برای اطلاعات بیشتر روی دکمه زیر کلیک کنید.

جمع‌بندی نهایی

ماتومو یک جایگزین عالی برای کاربران ایرانی محسوب می‌شود که به دلیل تحریم قادر به استفاده از ابزارهایی همچون گوگل آنالیتیکس نیستند. از طرفی دیگر هزینه‌هایی که برای استفاده از سایر سرویس‌های تجاری باید در ماه پرداخت کنید، بیشتر از خرید یک هاست ماتومو می‌شود.

برای مثال در استفاده از نسخه کلود این سرویس برای سایتی با بازدید ماهانه ۵۰ هزار باید مبلغی حدود ۲۲ یورو پرداخت کنید. با قیمت ارز امروز این مبلغ چیزی حدود ۲٫۴۶۴٫۰۰۰ تومان به‌ازای هر ماه است. در حالی که خرید هاست ماتومو از سون هاست در هر ماه تنها یک پنجم این مبلغ است.